 We wtorek 23.04.2024 r. obchodzimy Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, dzień tradycyjnie poświęcony promocji literatury i czytelnictwa, a także problematyki związanej z ochroną praw autorskich. Hasłem tegorocznego Święta jest „Czytaj po swojemu”.
Światowa Stolica Książki
W bieżącym roku główne obchody tego święta odbędą się w Strasburgu (Francja). Co roku Dyrektor Generalna UNESCO, z rekomendacji Komitetu Doradczego Światowej Stolicy Książki wybiera miasto, które staje się przez rok Światową Stolicą Książki.
W latach ubiegłych tytuł Światowej stolicy Książki nosiły kolejno: Madryt (2001), Aleksandria (2002), New Delhi (2003), Antwerpia (2004), Montreal (2005), Turyn (2006), Bogota (2007), Amsterdam (2008), Bejrut (2009), Ljubljana (2010), Buenos Aires (2011), Erewań (2012), Bangkok (2013), Port Harcourt (2014), Incheon (2015), Wrocław (2016), Konakry (2017) i Ateny (2018), Szardża (2019), Kuala Lumpur (2020), Tbilisi (2021), Guadalajare (Meksyk) (2022) i Accra (Ghana) (2023).
Światowy Hymn Książki
Przypomnijmy, że w roku 2016 takim wyróżnieniem cieszyło się polskie miasto Wrocław, gdzie narodził się Światowy Hymn Książki (muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz; słowa: wiersz "Włosek poety" Tadeusza Różewicza)
Trochę historii...
Dlaczego wybrano dzień 23 kwietnia? Data ta jest symboliczna dla literatury światowej, dzień ten upamiętnia śmierć jednych z najwybitniejszych pisarzy renesansu: angielskiego dramaturga Williama Shakespeare`a (m.in. "Romeo i Julia", "Hamlet", "Makbet") i hiszpańskiego autora "Don Kichota" Miguela Cervantes`a. Na dzień 23 kwietnia przypadają także rocznice urodzin czy śmierci innych wybitnych światowych pisarzy.
Pomysłodawcą święta książki był Vincente Clavel Andrés wydawca z Walencji, pierwszy raz obchodzono je w 1926 roku, a od 1964 roku świętowano we wszystkich krajach hiszpańskojęzycznych. Znakiem rozpoznawczym tego dnia, oprócz książek, stały się czerwone róże, którymi mężczyźni obdarowywali kobiety w zamian za otrzymane książki. Dlaczego róże? Dzień 23 kwietnia nierozerwalnie związany jest z uroczystymi obchodami dnia św. Jerzego. Jak głosi legenda, czerwone róże to krople krwi smoka zabitego przez świętego rycerza w obronie księżniczki, która miała być oddana na pożarcie przez bestię w zamian za dostęp do źródła wody tak potrzebnej okolicznym mieszkańcom. Św. Jerzy pokonał smoka zyskując wdzięczność uratowanej córki monarchy. Tyle legenda, z historycznego punktu widzenia wiemy, że św. Jerzy był postacią z krwi i kości. Urodzony w III wieku w Kapadocji był żołnierzem, chrześcijaninem, który nie wyparł się wiary, z tego powodu został ścięty mieczem 23 kwietnia ok. 303-305 roku w czasach prześladowania chrześcijan. Legenda o tym męczenniku powstała w formie średniowiecznego romansu, a św. Jerzy stał się patronem kilku krajów, krzyż św. Jerzego widnieje na flagach państw (np. Anglii, Gruzji), wiele krajów ustanowiło order czy medal pod wezwaniem imienia tego męczennika (np. Bawaria, Sycylia, Parma). https://www.youtube.com/watch?v=gGBvK7B2eEAŚwiatowy Dzień Książki i Praw Autorskich proklamowany został w 1995 roku, na 28. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO. W dwudziestym pierwszym wieku obchodzony jest w ponad stu krajach na świecie. To wielkie święto książki, twórców, wydawnictw, księgarzy i także nas, czytelników.
Ochrona praw autorskich
Prawo do ochrony swojej własności intelektualnej musi mieć każdy twórca. Pierwszą umową w sprawie respektowania praw autorskich między suwerennymi krajami była konwencja berneńska, która powstała z inspiracji francuskiego pisarza Victora Hugo ("Nędznicy", "Katedra Marii Panny w Paryżu") i zawarta została w Bernie w 1886 roku. W Polsce prawo do własności intelektualnej obowiązuje od 1919 roku, a znowelizowane przepisy ustanowiono w 1994 roku. Światowa Organizacja Własności Intelektualnej jest jedną z 16 organizacji wyspecjalizowanych ONZ, która zajmuje się koordynacją i tworzeniem regulacji dotyczących systemu ochrony własności intelektualnej.
Czym jest własność intelektualna?
To wytwór ludzkiego umysłu, wynik pracy twórczej (wynalazki, utwory literackie, muzyczne, plastyczne i in.) Ludzie zawsze korzystali z dorobku pokoleń: tradycji, kultury i sztuki, należy jednak pamiętać o prawach każdego twórcy do swojej intelektualnej własności. Plagiat (z łaciny: kradzież) to nic innego jak podpisanie się - pod cudzym utworem czy osiągnięciem - własnym nazwiskiem. Dochodzi do niego, gdy bez zaznaczenia autorstwa przytacza się cudzy tekst, pracę artystyczną. Miejmy w poszanowaniu wytwór pracy intelektualnej innych i korzystając z nich, zawsze podawajmy autora i źródło, z którego korzystamy.
Podsumowując...
Szesnastowieczny francuski uczony: matematyk, fizyk i filozof René Descartes pisał, że "czytanie dobrych książek jest niczym rozmowa z najwspanialszymi ludźmi minionych czasów". Pielęgnujmy zatem tradycje związane z tym świętem, postarajmy się rodzinnie czytać literaturę piękną czy popularnonaukową, przypomnijmy sobie ulubione książki z dzieciństwa, bo... cytując słowa naszej polskiej Noblistki z dziedziny literatury (1996 r.) Wisławy Szymborskiej "czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, którą sobie ludzkość wymyśliła!" /oprac. Radosława Misiołek.
|
